آشنایی با بازار بورس ایران و بررسی مزایای سرمایه گذاری در آن
بورس بازار دیجیتالی برای انجام معاملات گوناگون است. در این بازار می توان دارایی های فیزیکی همچون خانه، زمین، خودرو و ... یا دارایی های مالی همچون سهام، اوراق و ... را معامله کرد. در ایران بازار بورس به چهار نوع اوراق بهادار، فرابورس، کالا و انرژی تقسیم می‌شود که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.
اوراق بهادار:
در این بازار دارایی‌های مالی همچون سهام شرکت ها، اوراق مشارکت و ... معامله می شود. این بازار نقش نهاد ناظر بر فعالیت های مالی و عملیاتی سایر شرکت ها همچون فرا بورس، کالا و انرژی را برعهده دارد. در بورس تهران بر مبنای معیارهایی همچون شفافیت، نقدشوندگی، درصد سهام شناور آزاد، سودآوری و… شرکت ها در دو دسته بازار اول و دوم قرار می گیرند.
فرابورس ایران:
بخشی از سرمایه حاضرین در بازار بورس نمی تواند در زیر مجموعه ی اوراق بهادار قرار گیرند. شرکت فرابورس وظیفه ی هدایت این سرمایه ها یا سرمایه هایی که تمایل به حضور سریع در بازار دارند، را برعهده دارد.
کالا:
در این بازار تولیدکنندگان محصولات خود را پس از پشت سر گذاشتن مراحل بررسی و قیمت گذاری توسط کارشناسان، به خریداران عرضه می کنند. این بازار اصولا برای عرضه کالاهای خام طراحی شده است.
انرژی:
محصولات مربوط به حوزه تولید انرژی مانند نفت، گاز، برق و .... نیز بازاری مختص به خود دارند که به آن بورس انرژی گفته می شود. بازار انرژی از سه بازار مختلف «فیزیکی»، «مشتقه» و «فرعی» تشکیل شده است.
بررسی مزایای سرمایه گذاری در بازار بورس
حضور در بازار سرمایه گذاری بورس، برای فعالان و متخصصان این حوزه دارای محاسن بیشماری است که از جمله ی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- افرادی که قادر به پذیرفتن ریسک های موجود در این بازار هستند می توانند در کمترین زمان سرمایه خود را چندین برابر کنند.
- سرمایه گذاران این بازار به راحتی می توانند سرمایه خود را به وجه نقد تبدیل کنند. بنابراین قابلیت نقدشوندگی آن بیش از سایر بازارها است.
- قوانین حاکم در کنار فعالیت مستمر نهادهای نظارتی، این بازار را به مکانی امن برای سرمایه گذاری تبدیل کرده است.
- در این بازار می توان با هر سرمایه ای حضور پیدا کرد.
- سرمایه گذاری آگاهانه در این بازار می تواند سرمایه را از ضررهای حاصل از تورم حفظ کند.
آشنایی با اصطلاحات رایج بازار بورس
سهم و ترازنامه
سهام در بازار بورس به معنای خریداری کردن بخشی از مالکیت یک شرکت است. شرکت های حاضر در این بازار سرمایه خود را بر یک عدد مشخص تقسیم می کنند و آن را تحت عنوان سهم ارائه می دهند. شرکت ها اصولا به منظور تامین مخارج خود اقدام به فروش سهام به عموم مردم می کنند. با توجه به اینکه طبق قانون ارزش اسمی هر سهم 1000 ریال اعلام شده است، برای محاسبه سرمایه یک شرکت کافیست ترازنامه ی آن تقسیم بر 1000 ریال شود. ترازنامه سرمایه یک شرکت را بر مبنای دارایی و بدهی های آن مشخص می کند. بنابراین می توان آن را سندی معتبر برای تعیین قدرت مالی یک شرکت و ملاکی برای پیش بینی آینده آن دانست.
سبد یا پرتفوی
سهامداران ،مجموعه سهام های خود را در یک سبد تحت عنوان پرتفوی قرار می دهند. استفاده از این سبد به تقسیم دارایی ها و در نتیجه کاهش میزان ریسک کمک می کند.
نسبت P/E
این نسبت رایج در بازار بورس یکی از مهمترین معیارهای ارزشگذاری سهام شرکت های مختلف است که نسبت قیمت به درآمد را بیان می کند.
مجمع و هیئت مدیره
5 الی 9 نفری که توسط سهامداران برای مدیریت شرکت انتخاب شده اند را هیئت مدیره می نامند. مجمع نیز به جلساتی گفته می شود که بین هیئت مدیره و سهامداران برگزار می شود. اصولا در این جلسات تصمیمات مهمی برای شرکت اتخاذ می شود. مجمع ها یا به صورت سالانه با هدف ارائه گزارش کار و مشخص کردن سود و زیان یا به صورت فوق العاده برای اتخاذ تصمیماتی در خصوص افزایش سرمایه، تغییر نام، نشانی و…. برگزار می شوند.
کدال
کدال به سامانه اطلاعات جامع اشاره دارد که در آن می توان به اطلاعات شرکت های حاضر در این بازار دسترسی پیدا کرد. در این سامانه اطلاعات مربوط به سهام و اطلاعات مالی شرکت ها ارائه می شود. با این اطلاعات می توان وضعیت شرکت را آنالیز و تحلیل کرد.
عرضه اولیه
برخی از شرکت ها برای اولین بار در بازار بورس حضور پیدا کرده اند به همین دلیل به سهام عرضه شده توسط آنها، عرضه اولیه می گویند.
شاخص و شاخص کل
شاخص بورس یکی از متداول ترین کلماتی است که در اخبار بورس مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از این شاخص می توان گذشته، حال و آینده بازار بورس را تحلیل کرد. شاخص بورس در واقع ارائه یک معیار کمی برای ارزیابی کیفی وضعیت بازار است. برای محاسبه این شاخص، یک سال مشخصی به عنوان سال مبنا در نظر گرفته می شود. ارزش جاری بر سال مبنا تقسیم و در 100 ضرب می شود.
در بازار بورس شاخص های مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها، شاخص کل است. این شاخص مطابق با فرمول لاسپیرز به این شکل محاسبه می شود که در ابتدا ارزش جاری بازار در تعداد سهام منتشر شده ضرب می شود. عدد حاصل از آن بر حاصل ضرب ارزش پایه سهام در تعداد سهام در سال پایه تقسیم می شود. عدد به دست آمده اگر در 100 ضرب شود شاخص کل به دست می آید.
با مراجعه به سایت بورس می توان به دیده بان بازار دسترسی پیدا کرد. دیده بان بازار یک نمای کلی از وضعیت شرکت های فعال در این بازار همچون حجم، تعداد، ارزش قیمت و میزان تغییرات، قیمت های دیروز، امروز و پایانی سهام های را نشان می دهد. با کمک دیده بان می توان در کمترین زمان وضعیت بازار را تحلیل و بررسی کرد.
تابلوخوانی
تابلوخوانی نوعی دانش است که مطابق با آن می توان اطلاعات موجود در سایت بورس را همچون میزان خرید و فروش سهامداران حقیقی و حقوقی، حجم معاملات، نسبت‌های EPS و P/E و قدرت خریدار و فروشنده را تحلیل و مطابق با آن آینده بازار را پیش بینی کرد. در واقع این دانش به شناخت بهتر نمادها برای داشتن یک سرمایه گذاری امن کمک می کند.